Testy pokarmowe stanowią jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych pozwalających zidentyfikować zarówno alergie jak i nietolerancje pokarmowe poprzez ocenę poziomu specyficznych przeciwciał w surowicy krwi. Szybka i precyzyjna identyfikacja nadwrażliwości umożliwia ukierunkowane leczenie oraz właściwą dietoterapię, co ma bezpośrednie przełożenie na poprawę zdrowia i komfortu życia pacjenta [1][2][4]. W celu uzyskania wiarygodnych wyników oraz prawidłowej interpretacji konieczne jest jednak właściwe przygotowanie do badania. Poniżej przedstawione zostały najważniejsze informacje dotyczące procesu przygotowania oraz przebiegu samego testu pokarmowego.
Na czym polegają testy pokarmowe?
Testy pokarmowe przeprowadzane są z próbki krwi, której analiza obejmuje ocenę stężenia immunoglobulin IgE i IgG swoistych dla wybranych alergenów pokarmowych. Immunoglobuliny E (IgE) związane są z reakcją alergiczną natychmiastową, natomiast obecność immunoglobulin G (IgG) wskazuje na nietolerancję pokarmową lub reakcje opóźnione [1][4]. Ocenie podlegają stopień i intensywność odpowiedzi immunologicznej na poszczególne składniki diety, co umożliwia określenie czynników powodujących niepożądane reakcje.
Uzyskane wyniki prezentowane są w skali sześciostopniowej, gdzie wyższy wynik odpowiada silniejszej nadwrażliwości lub alergii [1]. Typowy panel badawczy obejmuje od kilku do kilkunastu produktów spożywczych, uwzględniając najczęściej występujące alergeny, takie jak gluten, mleko, orzechy, jaja czy pomidory [2][3].
Dla kogo wskazane jest wykonanie testu pokarmowego?
Testy pokarmowe dedykowane są osobom, u których występują objawy sugerujące alergię lub nietolerancję pokarmową, takie jak częste dolegliwości trawienne, bóle głowy, zmiany nastroju czy przewlekły katar [4]. Ze względu na wysoką precyzję i szeroką dostępność stanowią one rutynowe narzędzie diagnostyczne zarówno u dzieci jak i dorosłych [3].
Wskazaniem do wykonania badania jest także brak poprawy po standardowym leczeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Przed skierowaniem na test zaleca się wykluczenie innych możliwych przyczyn objawów klinicznych (m.in. przewlekłych chorób jelit) [4].
Jak przygotować się do testu pokarmowego?
Przygotowanie do badania pokarmowego jest proste i z reguły nie wymaga skomplikowanych czynności. Zaleca się, aby pacjent krótko przed pobraniem krwi prowadził typową dietę, nie rezygnując samodzielnie z podejrzanych o nadwrażliwość produktów, ponieważ może to wpłynąć na wiarygodność wyniku [1]. Niezwykle ważne jest przekazanie lekarzowi listy aktualnie przyjmowanych leków oraz przebytych chorób, ponieważ niektóre leki mogą potencjalnie wpływać na wynik analizy [1].
Brak jest konieczności bycia na czczo przed większością testów pokarmowych – szczegóły każdorazowo określa placówka realizująca badanie. Pacjent powinien również zgłosić ewentualne zaostrzenia przewlekłych chorób autoimmunologicznych lub infekcji, które mogłyby przejściowo zaburzać wynik [4].
Przebieg badania i czas oczekiwania na wynik
Test polega na standardowym pobraniu próbki krwi, najczęściej z żyły łokciowej. Materiał biologiczny poddawany jest specjalistycznej analizie laboratoryjnej określającej stężenie przeciwciał IgE i/lub IgG względem konkretnych alergenów pokarmowych [4]. W zależności od rodzaju testu czas oczekiwania na wynik waha się od kilkudziesięciu minut dla najszybszych zestawów po kilka dni w przypadku pełnych paneli laboratoryjnych [4].
Interpretacja wyników i kolejne kroki
Wyniki testu podawane są na skali sześciostopniowej, która określa intensywność reakcji organizmu na poszczególne alergeny. Poziom przeciwciał pozwala ocenić prawdopodobieństwo nadwrażliwości oraz ukierunkować dalszy proces leczenia i ewentualnej diety eliminacyjnej [1]. Wysokie wyniki w teście IgE wskazują na alergię, natomiast podwyższone poziomy IgG sugerują nietolerancję pokarmową [4].
Lekarz uwzględnia wyniki testu w połączeniu z objawami klinicznymi, decydując o konieczności wykluczenia konkretnych produktów z diety. Skuteczne wprowadzenie diety eliminacyjnej poprawia samopoczucie i prowadzi do redukcji objawów związanych z nadwrażliwością pokarmową [3][4].
Podsumowanie
Testy pokarmowe to szybka i nieinwazyjna metoda diagnostyczna pozwalająca na jednoznaczne określenie obecności alergii i nietolerancji pokarmowych oraz intensywności reakcji na różne produkty spożywcze. Proste przygotowanie do badania i szeroka dostępność testów sprawiają, że są one cennym narzędziem zarówno w profilaktyce jak i w leczeniu nadwrażliwości. Odpowiednia interpretacja wyników umożliwia indywidualizację diety i długofalową poprawę zdrowia pacjenta [1][2][3][4].
Źródła:
- https://zdrowegeny.pl/poradnik/badania-pokarmowe
- https://zdrowegeny.pl/poradnik/testy-pokarmowe?srsltid=AfmBOopw9A0-cfEKA_m15x2HopRzcs-hlAJMz85gRiTfrTYX9nygTe_a
- https://www.testdna.pl/alergia/testy-alergiczne/testy-pokarmowe-jakie-zrobic/
- https://panaceum-waw.pl/blog/test-na-nietolerancje-pokarmowa-co-to-jest-i-kto-powinien-wykonac/
StrefaOpiekunki.pl to portal dedykowany świadomemu rodzicielstwu, gdzie ekspertka wiedza łączy się z codziennymi doświadczeniami rodzin. Tworzymy treści wspierające rodziców i opiekunów w podejmowaniu przemyślanych decyzji dotyczących opieki, rozwoju i wychowania dzieci.